10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

Türkiye'nin Matematik ve Özel Konumu

Matematik Konumu ve Etkileri

Türkiye, Kuzey Yarım Küre'de, 36-42 derece kuzey enlemleriyle 26-45 derece doğu boylamlarında arasında yer alır. Bu durumu ülkenin kutuptan çok Ekvator'a yakın olmasına ve ılıman kuşakta bulunmasına neden olmuştur. Bu durum, Türkiye'nin iklimi üzerinde etkili olmaktadır. Onun için Türkiye'nin iklimi ne kutup bölgelerindeki kadar soğuk, ne de ekvatoral bölgedeki kadar sıcak ve yağışlıdır.

TÜRKİYE’NİN MATEMATİK KONUMUNUN SONUÇLARI

• 1.En doğusuyla en batısı arasında 19 boylam fark vardır.Bu durum 76 dakikalık yerel saat farkına yol açar (45-26=19x4=76 dakika)
• 2.En kuzeyi ile en güneyi arasında 6 enlem fark vardır.Bundan dolayı en kuzeyi ile en güneyi arasında 666 km lik kuş uçuşu uzaklık vardır. (42-36=6x111=666 km)
• 3.İkinci ve Üçüncü saat dilimlerinde yer alır.
• 4.Güneş ışınları hiçbir zaman yatay bir düzleme dik açıyla gelmez.
• 5.Bir cismin öğle vakti gölgesi daima kuzeyi gösterir.
• 6.Buzul aşındırmasıyla meydana gelen kıyılar görülmez.
• 7.Güneyden kuzeye gidildikçe;
• A) Güneş ışınlarının geliş açısı küçülür
• B) Cisimlerin gölge boyu uzar
• C) Gece ile gündüz süresi arasındaki fark artar.
• D) Sıcaklık azalır.
• E) Deniz sularının sıcaklığı ve tuzluluk oranı azalır.(Akdeniz’in deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluk oranı Ege,Marmara ve Karadeniz’den fazladır.)
• 8.Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
• 9.Kışın Cephesel yağışlar fazla görülür.
• 10.Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürürken,güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir.
• 11.Dağların güney yamaçları daha sıcaktır
• 12.Yıl içerisinde farklı hava kütlelerinin etkisinde kalır.

Özel Konum ve Etkileri

Türkiye özel konum bakımından çok çeşitli özelliklere sahiptir. Bunlar aşağıdaki başlıklar halinde belirtilir.
• Asya, Avrupa ve Afrika kıt'alarından oluşan ve Dünya Adası olarak isimlendirilen kara parçaları arasında menteşe durumundadır. Doğu ile batıyı, kuzey ile güneyi birbirine bağlar.
• Türkiye dünya üzerinde iki kıtada toprakları bulunan üç ülkeden (diğerleri Rusya Federasyonu ve Mısır'dır) biridir.
• Kafkas, balkan ve Orta Doğu ülkeleri arasındadır.
• Doğu Akdeniz'de bir yarım ada durumunda olup üç tarafı denizlerle çevrilidir.
• İstanbul ve Çanakkale boğazlarıyla Ege denizi üzerinden Akdeniz'e, oradan da okyanuslara bağlantısı vardır.

TÜRKİYE’NİN ÖZEL KONUMUNUN SONUÇLARI

• 1.Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur. Bunun sonucunda
– A) Üç kıta arasında doğal köprü durumundadır. Bu nedenle Asya ile Avrupa arasındaki göçler Anadolu üzerinden gerçekleşmiştir.
– B) İpek ve Baharat yolları gibi önemli ticaret yollarına geçitlik yapmıştır.
• 2.Doğal güzellikler bakımından zengindir
• 3.Dünyada en fazla petrol çıkaran ülkelere komşudur
• 4.Ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir
• 5.Yükseltisi batıdan doğuya doğru artar.
• 6.Gerçek alanı(814,578 km kare) ile izdüşümü alanı (779,452 km kare) arasındaki fark fazladır. Bunun nedeni engebeli ve yüksek olmasından kaynaklanır.
• 7.Üç tarafı denizlerle çevrili ve yer yüzü şekilleri çeşitlidir.Bunun sonucunda;
– A) Çeşitli iklimler görülmektedir.
– B) Yetiştirilen ürün çeşidi artmıştır
– C) Turizm faaliyetleri yaygındır
– D)Bitki örtüsü çeşitliliği artmıştır.
• 8.Batıdan doğuya gidildikçe sıcaklık düşer.
• 9.Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir.
• 10.Türkiye özel konumu sayesinde birçok uluslar arası kuruluşa üyedir. (NATO, Avrupa Konseyi, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve İslam Konferansı Birliği)
Avrupa Birliği tam üyelik başvurusunu da yapmıştır.
• 11.Dağlar doğu batı yönünde uzandığı için Kuzey-Güney yönlü ulaşım zordur.

Türkiye çok çeşitli yönlerden bir köprü görevi yapar:
* Asya ile Avrupa Kıt'aları arasında,
* Avrupa ülkeleriyle Orta Doğu ülkeleri arasında,
* Batı ile Doğu ülkeleri arasında,
* Müslüman ülkeleri ile Hristiyan ülkeleri arasında,
* Sanayi ülkeleri ile petrol ve tarım ülkeleri arasında,
* Doğu kültürü ile Batı kültürü arasında,
* Serbest ekonomi düzeni uygulayan ülkelerle devletçi ekonomi düzeni uygulayan ülkeler arasında köprü görevi yapmaktadır.
Türkiye Asya ile Avrupa kıt'alarında bulunan sekiz ülke ile sınır komşusudur. Türkiye biri büyük (Anadolu) diğeri küçük (Trakya) iki yarımadadan oluşan bir ülkedir. Dünya üzerinde sayılı ülke, bu kadar çok ülkelerle sınır komşusudur. Çok ülkeyle sınır komşusu olmak, jeopolitik yönden olumsuz bir özelliktir. Ayrıca bu sınırların uzun olması ve topoğafik engellerin bulunmaması da Türkiye için sorunlar yaratmaktadır.

TÜRKİYE'NİN SINIRLARI

Bugünkü milli sınırlarımızın başlıca özelliklerini genel olarak şöyle özetlenebilir:

1. Deniz ve kara toplam uzunluğu 11.086 km dir. Bunun 8333 km si (%75.7) deniz sınırları, 2753 km si ise (%24.3), kara sınırlarından oluşur.

2. Sınırlarının uzunluğu bakımından Türkiye, dünyanın en uzun sınırlı ülkeleri arasında yer alır.

3. Türkiye kıyılarının büyük bölümünü Anadolu kıyıları oluşturur. Örneğin 8333 km lik toplam kıyı uzunluğunun sadece 786 km si (%9.4) Trakya ve 1067 km si adaların kıyı uzunluklarıdır. Oysa, Anadolu kıyılarının toplam uzunluğu 6480 km yi bulur.

4. İran sınırımız dışındaki kara sınırlarımız hemen tümüyle yakın tarihimizde belirlenmiştir.

5. Kara sınırlarımızda coğrafi anlamda, sadece İran Irak sınırları dogal sınır niteliği taşımaktadır. Diğerleri ise yer yer bazı engellerden geçmekle birlikte çoğunlukla yapay sınır niteliği taşırlar.

6. Sınırlarımızın bazıları (İran, Irak ve Yunanistan sınırlarında olduğu gibi) tamamen politik sınırlar olup Türk nüfusunun bütünlüğünü bölmüşlerdir. Örneğin, İran sınırı Güney Azerbaycan'ı, Irak sınırı Musul-Kerkük-Erbil ve dolaylarında Türklerin yaşadığı yerleri, Yunan sınırı ise Batı Trakya'yı Anadolu Türklerinden ayırmaktadır.

Türkiye'nin sekiz komşusu vardır. Bunları bulundukları bölgelere göre üç grupta toplayabiliriz

* Balkan Ülkeleri
1. Yunanistan
212 km lik uzunluğa sahiptir. Sınır Meriç Irmağının ağız kısmında başlar ve Türkiye-Yunanistan ve Bulgaristan sınırlarının kesişme noktasında son bulur.

2. Bulgaristan
269 km lik uzunluğa sahip olan Bulgaristan sınırı Meriç ırmağının Türkiye girişinden başlar ve Karadeniz kıyılarında son bulur.

* Kafkas Ülkeleri
1. Gürcistan
276 km olan sınır Sarp Köyünden başlar ve Türkiye-Gürcistan ve Ermenistan kesişmesinde biter.

2. Ermenistan
Genel olarak Arpaçay ve Aras vadisini izleyerek Nahcivan-Türkiye sınırında biter.316 km uzunluğundadır.

3. Azerbaycan
Azerbaycan kendisine bağlı Nahcivan Özerk Cumhuriyeti vasıtasıyla Türkiye'ye komşudur.Türkiye-Nahcivan sınırı sadece 18 km uzunluğundadır.

* Orta Doğu Ülkeleri
1. İran
Aras'ın ülkemizden ayrıldığı yöreden başlar ve Türk-İran-Irak sınırlarının kesişme noktasında biter.454 km uzunluğundadır.
2. Irak
Türkiye-İran sınırının bitiminden başlayarak Türkiye-Suriye-Irak kesişim noktasında biter.331 km uzunluğundadır.
3. Suriye
877 km olan bu sınır kara sınırlarımızın en uzunudur.

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

TÜRKİYE' nin COĞRAFİ KONUMU

Türkiye’nin Coğrafi Konumu ve Özellikleri

Türkiye Kuzey Yarım Küre’de, eski dünya karalarının birbirine en çok yaklaştıkları stratejik bir bölgede yer alır. Buna bağlı olarak matematiksel ve özel konumu ülkenin sosyal, politik ve ekonomik durumu üzerinde etkili olmaktadır.

Türkiye’nin Matematiksel Konumu

Türkiye 36° - 42° Kuzey enlemleri, 26°-45° Doğu boylamları arasında yer alır. Buna bağlı olarak;
Türkiye dört mevsimin belirgin olarak yaşandığı ılıman kuşakta yer alır
Güneş ışınları yıl içinde düz zeminlere dik gelmez. Bu nedenle yatay düzleme dik duran cisimlerin gölge boyları sıfır olmaz.
Ülkenin doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır.

Türkiye’nin Özel Konumu

Türkiye’nin eski dünya karaları olan Asya ve Avrupa kıtalarında toprakları bulunur. Üç tarafı denizlerle çevrili yarımada özelliği taşır. Ortalama yüksekliği fazla olup (1130 m), yükseklik batıdan doğuya doğru artar. Yakın jeolojik zamanda oluştuğundan kırıklı arazisi fazladır. Bu nedenle tektonik depremler sık görülür. Maden çeşitleri fazladır. Ortadoğu ve Asya petrollerine yakınlığı, boğazlara sahip olması jeopolitik önemini artırır.

Türkiye’yi Çevreleyen Denizler

Karadeniz Sularının Özellikleri

Karadeniz, bol su taşıyan akarsularla beslendiğinden ve bol yağışlı bir bölgede bulunduğundan su seviyesi yüksektir.
Bulunduğu enlem nedeniyle suların sıcaklığı Akdeniz sularına göre daha düşüktür
Derinlerde kükürtlü hidrojen gazının bulunması, 200 m’nin altındaki derinliklerde deniz canlılarının yaşamını engeller.
Tuzluluk oranı, %o 18’dir.

Akıntılar
Karadeniz’in su seviyesinin yüksek ve tuzluluk oranının düşük olması nedeniyle Karadeniz’den Marmara Denizi’ne doğru bir üst akıntı bulunmaktadır. Marmara Denizi’nden de Karadeniz’e doğru alt akıntı bulunur.

Kıyı Tipi
Karadeniz’in Anadolu kıyıları, dağlar kıyıya paralel uzandığından genellikle dik ve yüksek kıyılar şeklindedir. Boyuna kıyı tipi özelliğindedir. Bu nedenle, Anadolu kıyılarının gerçek uzunluğu ile kuş uçuşu uzunluğu arasındaki fark azdır.

Marmara Denizi Sularının Özellikleri
Marmara Denizi sularının özelliği bakımından, Akdeniz ile Karadeniz arasında bir geçiş özelliği gösterir. Karadeniz’den olan üst akıntı nedeniyle yüzeyde %o 23 tuzluluk oranı, Akdeniz’den olan alt akıntının etkisiyle derinlerde %o 36 civarındadır.

Akıntılar
Akdeniz’in tuzlu suları alt akıntı ile Karadeniz’in az tuzlu suları ise üst akıntı ile Marmara Denizi sularına karışır.

Kıyı Tipi
Marmara Denizi kıyılarında birden fazla kıyı tipi görülmektedir. Örneğin, İstanbul ve Çanakkale Boğazı kıyılarında ria kıyı tipi, İzmit-Yalova arasında enine kıyı tipi, kuzey kıyılarında limanlı kıyı tipi görülür.

Ege Denizi Sularının Özellikleri
Sularının özellikleri bakımından Akdeniz’e benzerlik gösterir. Tuzluluk oranı, Ege Denizi’nin kuzeyinde yaklaşık %o33, güneyinde ise yaklaşık %o 37 dir.

Akıntılar
Akdeniz’in tuzlu suları alt akıntı ile Ege Denizi sularına karışmaktadır. Karadeniz’den ise Ege Denizi’ne doğru üst akıntı bulunmaktadır.

Kıyı Tipi
Ege Denizi’nin Edremit – Kuşadası arası, dağlar kıyıya dik uzandığından enine kıyı tipindedir. Güneybatı Anadolu kıyıları ise (Bodrum, Marmaris, Datça) ria tipi kıyılardır.

Akdeniz Sularının Özellikleri
Akdeniz sularının sıcaklığı diğer denizlerimizden daha yüksektir.
Bulunduğu enlem nedeniyle sıcaklık ve buharlaşma fazladır. Buna bağlı olarak, tuzluluk oranı %o 36 ilse %o 39 arasında değişir.

Akıntılar
Akdeniz’in çok tuzlu yoğun suları dip akıntı ile Marmara Denizi’ne ulaşır.

Kıyı Tipi
Akdeniz’in Anadolu Kıyıları genlikle boyuna kıyı özelliğindedir. Finike – Kaş arasında Dalmaçya kıyı tipi görülür.

Türkiye’nin Sınırları ve Komşuları
Türkiye’nin kara ve deniz sınırlarının toplam uzunluğu yaklaşık 11.000 km’dir. Burada Türkiye’nin kara sınırları ve komşuları incelenecektir.

Sınırları
Türkiye’nin kara sınırları yaklaşık 2753 km’dir. Irak ve İran sınırları doğal sınır özelliği taşımaktadır. Diğer sınırlarımız yer yer bazı engellerden geçseler bile büyük çoğunluğu politik sınır özelliğindedir. En uzun sınırımız 877 km’lik Suriye, en kısa sınırımız 18 km’lik Nahçıvan sınırıdır.

Komşuları
Asya ile Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan bir köprü özelliğindeki Türkiye, Asya’da Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan, İran, Irak, Suriye, Avrupa’da Yunanistan ve Bulgaristan ile sınır komşusudur.

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

teşekkürler

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

teşekkürler

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

Paylaşım için teşekkürler.

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

Teşekkürler, bu kadar ayrıntıya girmeye gerek var mı ki arkadaşlar? 11.sınıflarda zaten görecekler aynı konuyu.

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

çok teşekkürler.

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

çok teşekkürler.

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

Elinize emeğinize sağlık.

Cevap: 10.Sınıf Coğrafya Türkiye'nin Konumu.. (DERS NOTU)
 

Paylaşım için teşekkürler.