ÜLKELER COĞRAFYASI

Fatih GÜRIŞIK

Ülke rehberi: Birleşik krallık

Günlük yaşamda genellikle İngiltere olarak anılan Birleşik Krallık, aslında İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'dan oluşuyor.
Uluslararası arenada en etkili oyuncular arasında yer alan Birleşik Krallık, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler ve NATO içinde de önemli rol oynamayı sürdürüyor.


BİRLEŞİK KRALLIK'IN KÜNYESİ

Nüfus: 61 milyon (Birleşmiş Milletler, 2008)
Başkent: Londra
Yüzölçümü: 242,514 km2
En yaygın dil: İngilizce
En yaygın din: Hıristiyanlık (Anglikan kilisesi)
Ortalama ömür: Erkeklerde 77, kadınlarda 82 yıl (BM)
Para birimi: 1 sterlin = 100 pens
Başlıca ihraç ürünleri: mamül mallar, kimyasal maddeler, yiyecek
Ortalama yıllık gelir: 42.740 $ (Dünya Bankası, 2007)
İnternet uzantısı: .uk
Uluslararası telefon kodu: +44

Dünyanın en büyükleri arasında yer alan ülke ekonomisi artık üretime değil, hizmet sektörüne dayanıyor.

Ayrıca e-ticaret uygulamaları gitgide önem kazanıyor. Londra'nın finans merkezi de hala dünya finansının rotasını çizen merkezlerden.

Kişi başına düşen milli gelir hiç olmadığı kadar yüksek, ancak uluslararası bir araştırmaya göre İngiltere, Avrupa Birliği içinde çocukların en yoksul olduğu ikinci ülke.

GENEL BİLGİLER

Ülke Avrupa Birliği'nin üyelerinden olmasına rağmen, henüz para birliğine katılmadı, yani Euro'yu kullanmıyor.

Euro'ya geçilip geçilmeyeceği ya da bunun ne zaman olacağı konusundaki tartışmalar da ülke gündeminde önemli yer tutmayı sürdürüyor.

Hükümet bu konuda referanduma gidilmeden önce bir dizi ekonomik kriterin yerine gelmesini şart koşuyor.

Kuzey İrlanda'da uzun yıllar süren şiddet olayları ardından 1998'de imzalanan barış anlaşması ile bölgede bir yönetim ve parlamento oluşturulması, kalıcı barış sağlanması için umut vermişti.

Belli alanlarda ilerleme sağlanmış olsa da silahsızlanma ve paramiliter faaliyetlere son verilmesi konusunda tartışmalar sürüyor. İngiltere ile birlikten yana olanlarla, milliyetçi gruplar arasındaki gerginlik de hala varlığını hissettiriyor.

2002 sonbaharında İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu IRA'nın faaliyetleri hakkındaki bir tartışma neticesinde askıya alınan Kuzey İrlanda meclisindeki siyasi gruplar, Londra'dan yönetimin kalıcı hale gelmesi için tanınan süre dolmak üzereyken anlaşmaya vardı.

Yeni seçimleri takiben 8 Mayıs 2007'de, Kuzey İrlanda'da yerinden yönetim beş yıl aradan sonra yeniden başladı.

Son yıllarda İngiltere, İskoçya ve Galler'e yönetim yetkilerinin devri konusunda önemli adımlar attı.


Parlamento'da son yıllarda kapsamlı reformlar tartışıldı

1999'da Edinburg'da İskoçya Parlamentosu ve Cardiff'te Galler Parlamentosu kuruldu.

İngiltere'ye dahil bölgeler içinde de benzer bir uygulamaya gidilmesi ihtimali de tartışılıyor.

Yaşam mozaiği

Birleşik Krallık, imparatorluktan kalan mirasın da etkisiyle çok kültürlü bir toplumsal yapıya sahip.

Son yıllarda çok kültürlülük, göç siyasetleri ve ulusal kimlik üzerine odaklanan tartışmalar yeniden canlandı.

2005 yılında Londra'da toplu taşıma sistemini hedef alan bombalı saldırıların İngiltere'de doğup büyümüş kişilerce yapıldığının anlaşılması, terör, siyasi ve dini radikallik açılarından da kaygı yarattı.

Bazı siyasetçi ve yorumcular, entegrasyonu pekiştirmek için daha güçlü bir ortak İngiliz değerleri yapısı oluşturulmasını savunuyor.

Kimileri göçü sınırlamak için katı siyasetler uygulanmasını savunurken, kimileri de göçün ülke için olumlu bir itici güç olduğuna inanıyor.

Göçmen kökenli topluma son katılanlar AB'ye katılan yeni Doğu Avrupa ülkelerinden gelen çalışanlar oldu.

Kültür

Toplumsal çeşitlilik kültürel yaşamda da etkisini gösteriyor.

Pek çok kentte hamburgercilerden çok Asya mutfağının yemeklerini sunan restoranlar bulunuyor.

Birleşik Krallık 1960'larda, Beatles ve Rolling Stones gruplarının popüler olduğu günlerden bu yana, gençlik kültürünün de önemli bir merkezi.

Ülkenin İngiliz William Shakespeare, İskoç Robert Burns, Galli Dylan Thomas, ve Kuzey İrlanda'lı Seamus Heaney'den güç alan zengin bir edebiyat geleneği var.

Sağlam köklere sahip olan folklorik müzik dışında, ülke klasik müzik alanında Barok dönemde Henry Purcell, 20'inci yüzyılda da Benjamin Britten ile anılıyor.

LİDERLER

Devlet Başkanı: Kraliçe II. Elizabeth

Başbakan: Gordon Brown

Tony Blair'in 27 Haziran 2007'de 10 yıldır iktidarı ardından görevden ayrılması sonrası bu görevi, daha önce İşçi Partisi liderliğine seçilmiş olan Gordon Brown üstlendi.


Brown 10 yıl süreyle Maliye Bakanlığı yaptı

Maliye Bakanı Gordon Brown İşçi Partisi liderliği için Blair'in yerini almak üzere belirlenen yegane adaydı.

Tony Blair, Mayıs 1997'de İşçi Partisi'ni 18 yıl muhalefette kaldığı dönemin ardından iktidara taşı***** başbakanlık koltuğuna oturmuş, 2001 ve 2005 seçimlerinde bu başarıyı tekrarlamıştı.

Gordon Brown ise 180 yıldır İngiltere'nin en uzun süre görev başında bulunmuş Maliye Bakanı unvanına sahip.

Bu süre içinde İngiliz ekonomisinin Avrupa'daki benzer ekonomilerin aksine sağlam bir performans sergilemesinin başarısı, ona atfediliyor.

Gordon Brown, Tony Blair ile birlikte İşçi Partisi'ni muhafalefet sıralarında geçirilen uzun yıllardan sonra 1997'de iktidara taşıyan parti içindeki reform sürecine öncülük etmişti.

Bundan 10 yıl önce Blair'in ardından kendisinin lider olacağına dair aralarında gizli bir anlaşma yapıldığı ve o zamandan bu yana bunu beklediği söylentileri, İngiliz basınında, siyaset sütunlarında uzun yıllar tartışıldı.

Brown, yeni kuracağı hükümette değişim unsuruna vurgu yapacağını, daha açık ve partinin farklı seslerine yer vermeye gayret eden bir tarz sergileyeceğini belirtiyor.

Irak konusunu öncelikleri arasına alacağını söyleyen Gordon Brown, herhangi bir takvim sözü vermeden, askerlerin geri çekilişini sağlayacak güvenlik ortamının nasıl oluşturulacağının inceleneceğini söylüyor.

Yoksullukla mücadele, küresel ısınmanın önlenmesi, Afrika'ya yardım büyük önem verdiği konulardan.

İç siyaset alanında ise suçla mücadele, Ulusal Sağlık Hizmetleri, öncelikli olarak saydığı konular arasında.

Yeni nükleer enerji santralleri inşa edilmesine verdiği destek, İngiltere'nin nükleer füze sistemlerinin yenilenmesine arka çıkışı, İşçi Partisi içinde Blair'e muhalefet olan grupların, Brown'a da muhalefet etmeye devam edeceğini gösteriyor.

1951'de dünyaya gelen James Gordon Brown, İskoç bir rahibin oğlu.

Genç yaştan itibaren İşçi Partisi'ni yakından izleyen Brown, ilk kez 1983'te, 32 yaşındayken parlamentoya girdi. Blair ile tanışması aynı ofisi paylaştıkları bu günlere rastlıyor.


Maliye Bakanı: Alistair Darling
Dışişleri Bakanı: David Milliband
İçişleri Bakanı: John Reid
Savunma Bakanı: Des Browne

MEDYA

İngiltere'nin kamuya hizmete odaklı yayıncılık konusunda oturmuş bir geleneği ve yaratıcı programlar konusunda uluslararası bir ünü var.

BBC her güne yayılan radyo yayınlarına 1922'de başladı ve kısa sürede ülkede yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldi.

Yayınları pek çok ülkeye ulaşan İmparatorluk Servisi de dünya genelinde isim yaptı ve aradan geçen yıllarda yerini şimdi dünyanın dört bir yanına, 43 dilde yayın yapan BBC Dünya Servisi'ne bıraktı.


BBC'nin merkez binası: Broadcasting House

BBC'nin harcamaları için hükümet bütçesinden pay ayrılmıyor. İzleyiciler evlerinde bulunan her televizyon için bir ruhsat bedeli ödüyorlar. Bu ödemeler de BBC'nin bütçesini karşılıyor.

Ticari televizyon yayınları 1955'te ITV'nin kurulmasıyla başladı.

Ticari radyolar 1970'lerde İngilizlerin hayatına girdi. Bundan önce, 1960'larda bir anda yayılan ve çoğu gemilerden yayın yapan korsan radyolar ise yasadışı oldukları gerekçesiyle sonradan yasaklandılar.

Yerli yapım pembe diziler uzun süre ülkede en çok izlenen programlar listesinin başında yer alıyor.

İngilizler bugün de BBC'de yayınlanan Eastenders'ta ve ITV'de yayınlanan Coronation Street'te işçi sınıfı İngiliz kahramanların inişli çıkışlı yaşam öykülerini yakından takip ediyorlar. Sıradan insanları üne kavuşturan yarışma programları da çok popüler.

İngiltere'deki başlıca televizyon kanalları, çok sayıda kanal seçeneği sunan dijital uydu paketleri ve kablolu kanallardan gelen yoğun rekabetin baskısı altında.

Kara vericileriyle yapılan dijital yayınlar arasında, az sayıda ücrete tabi olmayan kanal da var.

Dijital radyo yayınları ise fazla hızlı bir başlangıç yapmadı. Ama halihazırda BBC ve bazı ticari işletmeciler sadece dijital olarak takip edilebilen radyo yayınları yapıyorlar.

İngiliz medyası özgür ve hayatın her yönü haber konusu olabiliyor. Piyasadaki yayınların sayısı ve çeşitliliği de hem siyasi yelpazeyi hem de İngiliz kamuoyunun gazetelere ilgisini yansıtıyor.

Basın


Daily Telegraph


Financial Times


The Guardian


The Independent


The Times


The Sun


The Mirror


The Scotsman


The Daily Mail


The Daily Express

Televizyonlar


BBC


BBC World


ITV


Channel 4


Five


Independent Television News (ITN)


British Sky Broadcasting (BSkyB)

Radyo


BBC Radio


BBC World Service


Virgin Radio


Talk Sport


Classic FM

Haber Ajansı


The Press Association